Etkili İnsanların 7 Alışkanlığı: Başarıya Giden Yol
Başarılı insanlar, toplumun geri kalanından farklı olarak, hayatlarını kendi değerleri doğrultusunda yaşarlar. Bu değerleri belirleyen ve hayata geçiren ise onların sahip oldukları alışkanlıklardır. Alışkanlıklar, insanların karşılaştıkları durumlara nasıl tepki verdiklerini, hangi seçimleri yaptıklarını ve ne sonuçlar elde ettiklerini etkiler. Bu yüzden, etkili insanların 7 alışkanlığını öğrenmek ve uygulamak, hayatımızda büyük bir fark yaratabilir.
İşte etkili insanların 7 alışkanlığı:
1. Proaktif Ol
Proaktif olmak, hayatımızın sorumluluğunu tamamen bizde olduğunun farkında olmak ve onu sahiplenmek anlamına gelir. Böylece davranışlarımızı dış etkenlere bağlamaz, değerlerimize dayalı bilinçli bir seçimin parçası olarak sahiplenebiliriz. Reaktif insanlar duygular tarafından, proaktif insanlar değerler tarafından yönlendirilir.
Proaktif bireyler çabalarını değiştirebilecekleri şeylere odaklarken, reaktif insanlar çabalarını hayatlarının kontrol edemedikleri alanlarına odaklarlar ve mağduriyetleri için dış etkenleri suçlayarak negatif enerji biriktirirler. Bu da diğer insanlara onları sürekli olarak kontrol etme fırsatı verir.
Proaktif kişiler kendilerine ve başkalarına verdikleri sözlere bağlı kalırlar. Kendilerine verdikleri en önemli söz ise; kendini geliştirmektir. Küçük hedefler belirleyerek ve onlara bağlı kalarak, kademeli olarak kendilerini geliştirir ve yaşamları için sorumluluk alırlar.
2. Sonunu Düşünerek Başla
Hayatımızın her günü, bir bütün olarak yaşamamız için sahip olduğumuz vizyona katkıda bulunmalıdır. Bizim için neyin önemli olduğunu bilmek, hayatımızı en önemli şeye hizmet ederek yaşayabileceğimiz anlamına gelir.
İkinci alışkanlık, bizi en önemli şeylerden uzaklaştıran eski senaryoları belirlemeyi ve en derin değerlerimizle uyumlu yenilerini yazmayı içeriyor. Bu, zorluklarla karşılaştığımızda, değerlerimiz net olduğu için, bunlarla proaktif ve dürüst bir şekilde yüzleşebileceğimiz anlamına geliyor.
Bu alışkanlığı daha iyi anlamak için Covey bizi cenazemizi hayal etmeye davet ediyor; Sevdiklerimiz bizi nasıl hatırlasın isteriz? Neleri başarmış olduğumuzdan bahsetmelerini isterdik? Onların hayatlarında ne gibi bir fark yaratmak isterdik?
3. Önemli İşlere Öncelik Ver
Hayatımızda yapmamız gereken birçok şey vardır, ancak bunların hepsi aynı derecede önemli değildir. Önemli işlere öncelik vermek, zamanımızı ve enerjimizi en çok değer verdiğimiz şeylere ayırmak demektir.
Covey, işleri aciliyet ve önem derecelerine göre dört kategoriye ayırır:
- Hem önemli hem de acil olanlar: Bu işler krizleri, sorunları ve son teslim tarihlerini içerir. Bu işler genellikle hayatımızın büyük bir kısmını oluşturur ve bizi reaktif olmaya zorlar.
- Önemli ama acil olmayanlar: Bu işler ilişkileri, planlamayı, değerleri, gelişimi ve hedefleri içerir. Bu işler hayatımızın kalitesini artırır ve bizi proaktif olmaya yönlendirir.
- Acil ama önemli olmayanlar: Bu işler yabancıların, bazı telefon görüşmelerinin, bazı toplantıların ve bazı e-postaların taleplerini içerir. Bu işler hayatımızın büyük bir kısmını alır ve bizi başkalarının önceliklerine göre yaşamaya iter.
- Ne acil ne de önemli olanlar: Bu işler boş zaman aktivitelerini, kaçamakları ve bazı eğlenceleri içerir. Bu işler hayatımızın küçük bir kısmını alır ve bizi sorumsuz olmaya sürükler.
Covey, etkili insanların ikinci kategorideki işlere öncelik verdiklerini söyler. Çünkü bu işler onların vizyonlarına uygun olan ve uzun vadede fayda sağlayan işlerdir. Böylece ilk kategorideki krizleri ve sorunları azaltabilir, üçüncü kategorideki yabancıların taleplerini reddedebilir ve dördüncü kategorideki boş zaman aktivitelerini dengeli bir şekilde yapabilirler.
4. Kazan/Kazan Diye Düşün
Kazan/kazan diye düşünmek, hayatın bir pastadan ibaret olmadığını, herkesin kazanabileceğini anlamak demektir. Bu düşünce tarzı, karşılıklı saygı ve yarar esasına dayalı ilişkiler kurmamızı sağlar.
Covey, insanların beş farklı şekilde düşünebildiklerini söyler:
- Kazan/kazan: Her iki tarafın da kazandığı veya kazanabileceği durumlar.
- Kazan/kaybet: Bir tarafın kazandığı diğer tarafın kaybettiği durumlar.
- Kaybet/kazan: Bir tarafın kaybettiği diğer tarafın kazandığı durumlar.
- Kaybet/kaybet: Her iki tarafın da kaybettiği durumlar.
- Kazan: Sadece kendini düşünen ve diğer tarafın durumunu umursamayan durumlar.
Covey, etkili insanların kazan/kazan diye düşündüklerini söyler. Çünkü bu şekilde hem kendilerine hem de karşı tarafa değer verirler. Kazan/kazan diye düşünmek için üç temel unsura ihtiyaç vardır:
- Karakter: Güvenilir, açık ve saygılı olmak.
- İlişki: Karşı tarafı anlamaya çalışmak ve anlaşılmaya çalışmak.
- Anlaşma: Her iki tarafın da memnun olduğu bir sonuca ulaşmak.
5. Önce Anlamaya Çalış, Sonra Anlaşılmaya
Önce anlamaya çalışmak, karşı tarafın bakış açısını, duygularını ve ihtiyaçlarını gerçekten anlamak demektir. Sonra anlaşılmaya çalışmak, kendimizi karşı tarafa doğru bir şekilde ifade etmek demektir. Bu alışkanlık, etkili iletişim kurmamızı ve kazan/kazan sonuçları elde etmemizi sağlar.
Covey, insanların dört farklı seviyede dinleyebildiklerini söyler:
- Yoksayma: Karşı tarafın söylediklerine hiç ilgi göstermeme.
- Sahte dinleme: Karşı tarafın söylediklerine ilgi gösteriyormuş gibi yapma.
- Seçici dinleme: Karşı tarafın söylediklerinden sadece ilgimizi çeken kısımları dinleme.
- Duygusal dinleme: Karşı tarafın söylediklerini hem mantıksal hem de duygusal olarak anlamaya çalışma.
Covey, etkili insanların duygusal dinleme yaptıklarını söyler. Çünkü bu şekilde karşı tarafın gerçekten ne demek istediğini, ne hissettiğini ve neye ihtiyacı olduğunu anlayabilirler. Duygusal dinleme yapmak için üç temel beceriye ihtiyaç vardır:
- Empati: Karşı tarafın yerine kendimizi koymak ve onun duygularını paylaşmak.
- Yansıtma: Karşı tarafın söylediklerini kendi kelimelerimizle tekrarlamak ve onaylamak.
- Soru sorma: Karşı tarafın söylediklerini daha iyi anlamak için açık uçlu sorular sormak.
Duygusal dinleme yaptıktan sonra, kendimizi karşı tarafa anlatmaya hazırız. Kendimizi anlatırken, kendi bakış açımızı, duygularımızı ve ihtiyaçlarımızı net bir şekilde ifade etmeliyiz. Ayrıca, karşı tarafın bakış açısına saygı duymalı ve onunla ortak noktalar bulmaya çalışmalıyız.
6. Sinenerji Yarat
Sinenerji yaratmak, birlikte daha fazlasını başarabilmek demektir. Bu alışkanlık, farklılıkları bir zenginlik olarak görmemizi ve birlikte daha yaratıcı ve etkili çözümler bulmamızı sağlar.
Covey, insanların üç farklı şekilde çalışabildiklerini söyler:
- Bağımlılık: Başkalarına bağımlı olmak ve onların yardımına ihtiyaç duymak.
- Bağımsızlık: Kendine güvenmek ve kendi işini yapabilmek.
- Etkileşimlilik: Başkalarıyla işbirliği yapmak ve birlikte daha fazlasını yapabilmek.
Covey, etkili insanların etkileşimli olduklarını söyler. Çünkü bu şekilde hem kendilerini hem de başkalarını geliştirirler. Etkileşimlilik için üç temel unsura ihtiyaç vardır:
- Açıklık: Kendi düşüncelerimizi ve duygularımızı açıkça paylaşmak ve başkalarının düşüncelerine ve duygularına açık olmak.
- Farklılık: Başkalarının farklılıklarını kabul etmek ve onlardan öğrenmek.
- Üçüncü yol: Kendi veya başkasının fikrini dayatmak yerine, herkesin memnun olduğu yeni bir fikir bulmak.
7. Baltayı Bile
Baltayı bilemek, kendimizi sürekli olarak yenilemek ve geliştirmek demektir. Bu alışkanlık, diğer altı alışkanlığı sürdürmemize ve hayatımızın dengesini korumamıza yardımcı olur.
Covey, insanın dört temel boyutu olduğunu söyler:
- Fiziksel: Bedenimizin sağlığı ve gücü.
- Zihinsel: Zihnimizin bilgisi ve becerisi.
- Duygusal: Duygularımızın ifadesi ve yönetimi.
- Ruhani: Değerlerimizin anlamı ve amacı.
Covey, etkili insanların bu dört boyutu da geliştirdiklerini söyler. Çünkü bu şekilde hem kendilerine hem de başkalarına daha iyi hizmet ederler. Bu dört boyutu geliştirmek için üç temel alışkanlığa ihtiyaç vardır:
- Egzersiz yapmak: Bedenimizi sağlıklı ve zinde tutmak için düzenli olarak fiziksel aktivite yapmak.
- Okumak: Zihnimizi beslemek ve genişletmek için sürekli olarak yeni şeyler öğrenmek ve okumak.
- Meditasyon yapmak: Duygularımızı sakinleştirmek ve değerlerimizi hatırlamak için kendimize zaman ayırmak ve meditasyon yapmak.
Bu yazıda, etkili insanların 7 alışkanlığını özetledik. Bu alışkanlıklar, hayatımızda başarıya ulaşmak için bize rehberlik edebilir. Ancak, bu alışkanlıkları uygulamak kolay değildir. Bunun için sabır, kararlılık ve disiplin gereklidir. Eğer bu alışkanlıkları hayatımıza entegre etmek istiyorsak, küçük adımlarla başlamalı ve kendimizi sürekli olarak değerlendirmeliyiz.
Umarım bu yazı size faydalı olmuştur.
